Pred čitaocima se ovoga puta nalazi Antologija narodne poezije koju je priredio Jaša Prodanović. Narodna književnost važan je element kulturnog nasleđa, a srpska narodna književnost i te kako ima šta da ponudi zainteresovanim čitaocima. Sama činjenica da je reč o antologiji na neki način garantuje da će se u njoj naći samo ono kvalitetno i probrano. Kako je to govorio naš veliki književni kritičar Bogdan Popović u predgovoru svojoj Antologiji novije srpske lirike, antologije predstavljaju „zbirku cveća” književnosti neke epohe ili pravca, u njima je odabrano ono najkvalitetnije kako čitalac ne bi morao da se muči da pronađe dobru pesmu i kako mu one osrednje ne bi kvarile utisak nakon pročitanih kvalitetnih dela.
U Antologiji narodne poezije Jaše Prodanovića sve odabrane pesme su podeljene u dve velike celine – ženske i muške pesme. Ovo je Vukova podela, koju i Jaša Prodanović prihvata, objašnjavajući u predgovoru njenu suštinu – kriterijum je razlika u sadržaju, ali i obliku i načinima pevanja u ovim pesmama. Tzv. ženske pesme su lirske, tj. one u kojima dominiraju osećanja, koje su kraće i sa više deskriptivnih delova, dok su muške pesme one u kojima preovlađuje narativnost, u kojima se pojavljuje veći broj događaja i likova. U okviru ovih dveju najvećih grupa pesme se dalje dele prema sadržinskom nivou, pa tako među ženskim imamo sledeće podvrste: obredne, ljubavne, porodične, pobožne i moralne pesme, pesme o radu, šaljive pesme. Epske pesme (muške, junačke) podeljene su po sličnom principu na „verske i neistorijske pesme” i istorijske. U drugoj grupi, koja je brojno dominantnija, pesme su o knezu Lazaru i kosovske, zatim pesme o Marku Kraljeviću, grupa pesama koju je Jaša Prodanović nazvao „Brankovići i njihovo doba”, zatim „Crnojevići”, „Hajduci”, „Uskoci”, „Iz Hercegovine i Crne Gore” i „Prvi i drugi ustanak”. Dakle, ono što se može zaključiti iz pobrojanih naslova poglavlja i potpoglavlja iz ove knjige jeste da se autor Jaša Prodanović pridržava osnovne podele Vuka Karadžića na muške i ženske pesme, a da je kod ostalih podela koristio nekada već ustaljene i nama danas dobro poznate podele, a nekada je formirao i davao naziv određenim grupama po sopstvenom nahođenju. Iako je kriterijum pretežno sadržinski (po glavnim junacima koji su opevani ili pak po događajima koji su u tim pesmama najvažniji), nekada ipak bira kriterijum porekla (npr. „Iz Hercegovine i Crne Gore”). Podela epskih pesama na istorijske i neistorijske i danas je poznata i aktuelna, neistorijske su sve one koje nisu vezane za neke konkretne događaje iz naše prošlosti, dok istorijske ipak jesu. Ipak, dalja podela istorijskih pesama u nekim segmentima odgovara poznatoj podeli na cikluse ili krugove (pri kojoj je kriterijum isključivo tematski), ali ipak ne u potpunosti. Tako npr. imamo grupu pesama posvećenu Marku Kraljeviću, pesme o hajducima, uskocima, što bi odgovaralo već poznatim tematskim krugovima, ali imamo i grupe pesama o Brankovićima ili posebno izdvojene pesme o Nemanjićima i Mrnjavčevićima, što nije slučaj u podeli na tematske cikluse. Pesme koje se tiču Kosovskog boja nazvane su u Antologiji narodne poezije „Knez Lazar i kosovske pesme”, dakle, Jaša Prodanović posebno izdvaja jednu od ključnih ličnosti u tim pesmama, a to je knez Lazar.
Antologija narodne poezije Jaše Prodanovića sadrži veliki broj pesama koje su sigurno dobro poznate svakom čitaocu koji je inače ljubitelj naše narodne poezije, u okviru svih već navedenih i opisanih grupa pesama. Tako čitalac ove knjige može čitati npr. nezaboravnu narodnu baladu Hasanaginicu, može uživati u remek-delima poput pesama Dioba Jakšića, Banović Strahinja, Smrt Majke Jugovića, Kosovka Devojka i mnogih drugih. Ipak, Antologija narodne poezije je pravi izbor i za one koji bi želeli da pronađu i neku manje poznatu narodnu pesmu i time prošire svoje znanje i čitalačko iskustvo. Takav čitalac će ovde pronaći junake kao što su Mali Marijan, Vide Daničić, kralj Mirčeta, Popović Stojan, ali i mnoge druge.
Podsećamo da se u okviru edicije Otrgnuto od zaborava nalaze i druge knjige naše najlepše poezije, među kojima su: Antologija dubrovačke lirike Milana Rešetara, Antologija novije srpske lirike Bogdana Popovića, Trenuci i raspoloženja Danice Marković, Prigodna poezija Jovana Jovanovića Zmaja. Svi naslovi dostupni su na sajtu Portalibrisa i moguća je onlajn kupovina.
Knjigu Antologija narodne poezije možete kupiti OVDE, a sva dela Jaše Prodanovića koja je Portalibris objavio pogledajte OVDE.