Istorijski pregled srpske štampe 1791–1911. – Jovan Skerlić

Evolutivni razvoj prvih srpskih listova i štamparija u 19. veku započinje časopisom Zaharija Orfelina Slavenoserbski magazin, pa potom i listovima koji objavljuju programske tekstove istaknutih književnika: polemike o jeziku i pravopisu Vuka Stefanovića Karadžića, napredne ideje Jakova Ignjatovića, zabavne i poučne dodatke Jovana St. Popovića i Sime Milutinovića, Zmajevu humorističku i satiričnu poeziju, i poruke liberalnog nacionalizma Đure Jakšića i Laze Kostića. Radi opšte prihvaćenosti bili su pisani na narodnom, a ne na crkvenom jeziku, i štampani građanskom azbukom. Njihova sadržajnost pratila je politički program, zbog čega su trpeli stalnu cenzuru.