Skip to content Skip to sidebar Skip to footer
Ćir | Lat

KARAĐORĐE – Milenko M. Vukićević o Voždu

Karađorđe Milenka M. Vukićevića je vrlo značajno i opsežno delo, biografija vođe Prvog srpskog ustanka. Vukićević se još kao dete vrlo interesovao za život i rad Karađorđa Petrovića. Kako navodi u predgovoru ove knjige, slušajući stihove iz pesme Početak bune protiv dahija, u njemu se javila velika želja da sazna više o događajima i ličnostima o kojima se peva u pesmi. Najpre je počeo da se raspituje najpre kod svoje majke, unuke Ranče Pavlovića, Karađorđevog ratnika. Što je više slušao i saznavao, to je u njemu više rasla zainteresovanost. Odluka da napiše delo o Prvom srpskom ustanku i Crnom Đorđu javila mu se dok je čitao Istoriju Francuske revolucije Luja Blana.

Dok je pesma pevana, svi se besmo u uho pretvorili. Mene je ta pesma zanela, jer sam je tada prvi put čuo. Ne umem sad reći šta mi je dublje ostalo u pameti: da li one prilike „viš’ Srbije po nebu vedrome”, ili onih sedam dahija i njihov uzlazak na Nebojšu na Dunavu kulu, ili onaj njihov silazak s Nebojše u kavu veliku i prizivanje hodža i vaiza i njihovo savetovanje, ili pogibija knez Alekse i Ilije Birčanina, ili napad na Crnoga Đorđa.

Kako bi napisao delo o vođi Prvog srpskog ustanka i jednom od najvažnijih ljudi u našoj istoriji, Milenko M. Vukićević je temeljno, predano i nepristrasno pristupio istraživanju arhivske građe i novinarskih dopisa, služio se kazivanjima Voždovih savremenika ili očevidaca događaja i prikupljao narodna predanja o bojevima i junacima s kraja 18. i početka 19. veka. Neki od kazivača bili su Prota Mateja Nenadović, Janićije Đurić, Petar Jokić, Gaja Pantelić i Lazar Arsenijević Batalaka. Obilaženje arhiva, akademija i vrsnih poznavalaca istorije i kulturnih radnika trajalo je dugo. Sa željom da ode u Petrograd i popiše sve što mu treba, javio se Stojanu Novakoviću i Akademiji nauka. Karađorđe

Prvi glavni nacrt o Karađorđu i samom ustanku završio je 1904. godine u februaru. Najzad, godine 1907. izašla je prva knjiga Karađorđe Milenka M. Vukićevića. U njoj je prikazan period 1752–1804. godine i prati se Karađorđev život od rođenja, odrastanja, svakodnevnog njegovog života kao običnog seljaka do hrabrog vođe ustanka za slobodu srpskog naroda. Druga knjiga je najavljena kad je štampana prva, a izašla je pet godina kasnije, 1912. Njome je obuhvaćeno vreme od februara 1804. do jeseni 1807. godine i, počevši od podizanja ustanka, autor oslikava političke i društvene okolnosti i osvetljava ključne trenutke tog vremena, pružajući dubok uvid u istorijske događaje i Karađorđevu ličnost.

Posebno je zanimljivo što Milenko M. Vukićević, pre nego što počne da piše o Voždu, predstavlja njegove pretke i predanja o njihovom mestu stanovanja i seljenja. Po završetku tog poglavlja, autor ove biografije govori o rođenju Karađorđa i narodnim predanjima o tome. Lepo je pročitati i nešto više o njegovoj ženidbi, odnosu sa prijateljima, vezama sa uticajnim ljudima.

Mnogi narodi rođenje svojih velikih ljudi oblače u neku tajnost, pridajući mu čudnovata znamenja. Mnogi pak poštovanje svojih velikih ljudi uzdižu do obožavanja i do vere. Nešto slično tome učinio je i srpski narod s rođenjem Karađorđevim, obukavši ga u lepe bajke, jer je to po prirodi prostoga naroda.

Karađorđe je, bez sumnje, jedna od najznačajnijih ličnosti srpske istorije. Ova Vukićevićeva knjiga može nas samo još više uveriti u to. Istaknuvši se svojom snagom, hrabrošću i oštroumljem, on je zaista bio pravi izbor za vrhovnog vožda.

KarađorđeNaravno, Milenko M. Vukićević opisuje i stanje u Beogradskom i Vidinskom pašaluku, upućuje čitaoca na društvene i političke prilike, objašnjava pojedine odluke i poteze. Čitaćete i o poznatom Pazvanoglu, Kučuk Aliji, Hadži Mustafa-paši, Hafis-paši, Seči knezova, početku i širenju ustanka. Knjiga nudi i niz informacija o slavnim bojevima, osvajanjima, pregovorima i sklapanju mirova, o godini u kojoj su se slavile ključne pobede i najveći uspesi u Prvom srpskom ustanku. Sigurno je da neće biti samo ljubiteljima istorije interesantno da je čitaju nego i svima drugima zato što je autor vrlo jasno i sistematično predstavio sve, na dopadljiv, živopisan i intrigantan način.

Karađorđe Milenka M. Vukićevića je epohalno delo, važno za srpsku istoriju i književnost. Sve izvore koje je koristio označio je u napomenama, tako da će čitaocu biti i to dostupno. Građa je raznovrsna, a on ju je sistematično analizirao i iskoristio za ovo vredno pažnje delo. Na kraju prve knjige nalaze se prilozi, koji broje dvadeset šest dokumenata, među kojima su dopis o povratku Beograda Turcima 1791. godine, svedodžbe i razna pisma, npr. pismo srpskih starešina ruskom poslaniku A. Italinskom 3. maja 1804. godine ili Karađorđevo bačkom episkopu J. Jovanoviću 15. juna 1804.

Podsećamo da su u okviru edicije Otrgnuto od zaborava izdate i druge knjige o Prvom srpskom ustanku: Vaskrs države srpske, Tursko carstvo pred srpski ustanak 1780–1804. Stojana Novakovića, Kazivanja Voždovih ratnika o Prvom srpskom ustanku Janićija Đurića, Petra Jokića i Anta Protića, Karađorđe i Prvi srpski ustanak Vladimira Ćorovića, Karađorđe u govoru i u tvoru Milana Đ. Milićevića, Memoari Prote Mateje Nenadovića i druge. Svi naslovi dostupni su na sajtu Portalibrisa.

Prvu knjigu Karađorđe pogledajte OVDE, drugu OVDE, a sva dela Milenka M. Vukićevića OVDE.

Ostavite vaš komentar

0
    0
    Vaša korpa
    Vaša korpa je praznaVratite se u prodavnicu