U bogatom stvaralačkom opusu Matije Bana drame zauzimaju centralno mesto. Najveći deo njegovog dramskog opusa čine drame zasnovane na temama slovenske i nacionalne istorije. Njegova prva drama bila je Mejrima (1849), ujedno i najpopularnije od svih njegovih ostvarenja. Drame Milijenko i Dobrila (1850), Smrt kneza Dobroslava (1851), Smrt Uroša Petoga (1857), Kralj Vukašin (1857), Car Lazar (1858), Vanda, Kraljica lješka (1868), Kobna tajna (1869), Marta Posadnica ili Pad Velikog Novgoroda (1871), Majorica Kaboga (1879), Jan Hus (1880) i Knez Nikola Zrinski (1888) već svojim naslovima sugerišu centralnu dramsku poziciju likova u umetničkoj viziji Matije Bana.
Poseban slučaj predstavlja prigodna drama Srpske Cvijeti (1865) napisana u slavu Takovskog ustanka, koja je razvijena u dve celovečernje drame u pet činova – Takovski ustanak i Uskrs srpske države.
Dramski doprinos Matije Bana se ne iscrpljuje samo njegovim radom na dramskim tekstovima jer je on objavio i veliki broj pozorišnih kritika, kao i teorijski spis Dramski nazori (1891).
Car Lazar je istorijska tragedija u pet činova koja razmatra sudbinu jedne od najznačajnijih ličnosti srpske istorije i jedna je od prvih drama koje umetnički obrađuje književni kanon ovog velikog lika srpske književnosti. Dramski tekst ima i podnaslov: Propast na Kosovu, koji jasno ukazuje na autorsku intenciju izjednačavanja sudbine jednog vladara i njegove države.
Pre nego što je drama Car Lazar objavljena u obliku koji danas čitamo, drama je imala svoj kratki pozorišni život, nakon koga je prošla opsežnu autorsku reviziju. Ono što znamo je da je prvobitni tekst bio veoma progresivan za tadašnju publiku i kritiku sa stanovišta prikazivanja istorijskih događaja.
Matija Ban, erudita i veliki poznavalac srpske istorije ali i dramske teorije hteo je da postavi dramu propasti na Kosovu kao realnu istorijsku priču emancipovanu od usmene tradicije i legendarne predstave koju su ljudi onoga vremena poznavali kao jedinu, a koja je dodatno učvršćena u Tragediji Obilić Sime Milutinovića Sarajlije. U drami Car Lazar siže se sa tradicionalnog sukoba između Vuka Brankovića i Miloša Obilića prebacuje na istorijsko-političku ravan u kojoj je najveća transgresija prikazivanje Kraljevića Marka kao negativnog lika, turskog vazala kome je turski sultan omogućio vladarsku, iako vazalnu poziciju.
Ovakvo predstavljanje lika Kraljevića Marka, u takvoj koliziji sa tradicionalnom predstavom o velikom junaku bio je neprihvatljiv za srpsku publiku i kritiku. U konačnoj verziji drame ostaje svojevrstan eho ovakvog prikazivanja, ali se Marko Kraljević više ne pojavljuje na sceni, već je posredno uključen u delovanje Vuka Brankovića, koji na njegovom primeru temelji svoju real-političku poziciju da treba tražiti diplomatske načine održanja makar kakvog suvereniteta umesto ulaska u otvoreni ratni sukob sa Turskom.
Insistiranje Matije Bana na istorijskoj, a ne legendarnoj osnovi vidi se i u postojanju mirovnih uslova za sporazum između Srbije i Turske, koji srpska vlastela vidi kao derogativan i sraman. Drama se otvara saborom srpske vlastele, koja odlučuje o tome da li će se prihvatiti ovakav mir ili će se ići u rat. Vuk Branković se zalaže za mir, a njemu je suprotstavljen Miloš Obilić kao najglasniji nosilac herojskog etosa, koji na takav mir ne može da pristane. Tragički potencijal drame zametnut je u opštem razumevanju da se u ovoj bici ne može pobediti i jednovremenoj odluci da se u takvu bitku krene bez obzira na posledice. Bitna je i promena motivacije Vuka 
Brankovića od ljubomornog i poniženog junaka, koji se sveti izdajom, na racionalnog vladara, koji pokušava da se izbori sa katastrofalnim posledicama izgubljenog rata i pre nego što je bitka počela. Vuk Branković će stupiti u pregovore sa sultanom pre same bitke, i to ga određuje kao izdajnika.
Pored loše recepcije tadašnje kritike, tragedija Car Lazar ni danas ne dobija zasluženu pažnju proučavalaca. Pored toga što pomera dramski fokus sa legendarnog predstavljanja boja na Kosovu na istorijsko-faktički nivo, ona u književnom razvoju istorijske drame pomera interesovanje autora sa melodramskog sižea na tragički siže, te zapravo dobijamo začetak istorijske tragedije u drami Matije Bana. U ovoj tragediji Vuk Branković prerasta ulogu legnedarnog izdajice koju uvek ima u opštoj tradiciji Kosovskog boja i izrasta u tragičkog junaka. Primećujemo da Vuk Branković ni u jednom delu nije u ovako dubokoj dilemi i nema ovako jasan uvid u svoju sudbinu:
Grob il’ presto!… Upravo je tako;
Al’ na grobu blagosloven sija
Mučenički v’jenac, a crni se
Na prestolu kruna izdajice
Žigosana kletvom svih v’jekova.
Ja na carsku bagrenicu nekad
Mišljah doista, i žestoko mišljah;
Ali do nje da ovako dođem?!…
Ne, to neću! Neću?…
Iz ovih reči možemo da izvedemo zaključak i da Vuk Branković nema za svoj cilj samo da dobije krunu – iako je njegova agresivna ambicija jasno prepoznata – već i on želi da spase srpsku državu nakon strašnog poraza na Kosovu, koji je njemu očigledan. Naravno, u tim svojim dubokim dilemama Vuk je dodatno oslabljen pogubnim uticajem svog dijaboličnog konfidenta Draška i zaverom turskih uhoda, koji ga obmanjuju lažnim vestima, delimičnim informacijama i iskrivljenom perspektivom stvarnosti.
Vuk Branković će, kao pravi tragički junak, na kraju ovog dela stići do svoje tragičke spoznaje i uvida u sopstvenu krivicu u opštoj propasti srpskog carstva.
Podsećamo da su u okviru edicije Otrgnuto od zaborava reizdate i druge manje poznate istorijske drame kao što su: Odmetnik Jovana Grčića, Posmrtna slava kneza Mijaila M. Obrenovića III Đorđa Maletića, Istorijske drame I (Smrt Stefana Dečanskog, Lahan, ’Ajduci) i Istorijske drame II (Vladislav, Skenderbeg, San Kraljevića Marka) Jovana Sterije Popovića, Smrt Uroša Petog Stefana Stefanovića, Istorijske drame (Vukašin, Jakvinta) Dragutina Ilića, Pesme i drame (Kraljeva jesen, Uroševa ženidba) Milutina Bojića, Nemanja i Todor od Stalaća Miloša Cvetića i mnoge druge.
Sva dela Matije Bana možete videti OVDE, a knjigu Car Lazar OVDE.