Prema Rečniku književnih termina Tanje Popović anegdota je kratko svedočanstvo ili priča o nekoj ličnosti ili događaju. Termin anegdota prvi put se upotrebljava u vizantijskoj književnosti, u Tajnoj istoriji Prokopija iz šestog veka, gde je povezana sa jednostavnim govornim oblicima, komičnom skicom ili visprenom pričom, ali i sa nepoznatim ili neobjavljenim delima.
Zahvaljujući Andri Gavriloviću, koji je prikupio anegdote o našim velikanima književnosti i sabrao ih u knjizi Sedamdeset anegdota iz života srpskih književnika, mi danas imamo priliku da saznamo niz zanimljivosti o našim piscima. Ova knjiga je prvi put objavljena 1911. godine, a autor u predgovoru iznosi da su u njoj samo anegdote za koje je siguran da ih je on prvi objavio ili da to tek u tom izdanju čini. Takođe, u njegovoj zabelešci stoji da je izvor našao u tradicionalnoj priči ili je to pak lično saznanje, dok je neki broj nađen u arhivama.
U knjizi Sedamdeset anegdota iz života srpskih književnika čitaćete o dogodovštinama raznih naših pisaca, tačnije ovde su se našla dvadeset dva pisca, među kojima su i Dositej Obradović, Đura Jakšić, Milan Đ. Milićević, Stevan Sremac, Bogoboj Atanacković, Jovan Sterija Popović, Sima Milutinović Sarajlija, Vuk Karadžić i Ljubomir Nenadović.
Svoju zbirku Sedamdeset anegdota iz života srpskih književnika Andra Gavrilović otvara sa interesantnostima o Dositeju, srpskom prosvetitelju, a onda o Joakimu Vujiću, ističući njegov spisateljski talenat, zbog kog su mu se divili uprkos činjenici da je bio siromašan i da je izgledao kao prosjak.
Ljubitelji Ljube Nenadovića i njegovih dela znaju da je bio neženja do kraja života, ali da li ste znali da je Milica Stojadinović Srpkinja, jedna od prvih naših pesnikinja, prijateljica Vuka Karadžića, bila zaljubljena u Ljubu i da ga često pominje u svom dnevniku U Fruškoj gori 1854.?
Čitaocima će biti neobično da upoznaju Vuka Karadžića iz nešto drugačije perspektive, i da ga vide kao šaljivdžiju, koji će iskoristiti priliku, u jednoj situaciji sa Vasilijem Lazićem, srpskim književnikom i pravnikom, i reći da, od svega na svetu, „najslađa je mlada udovica; tek nagorela”.
Među stranicama Sedamdeset anegdota iz života srpskih književnika krije se i tajna o osobini Stevana Sremca koja je prisutna u mnogima od nas – sujeverje. Možda ćete se iznenaditi, a možda i ne, ali pisac Zone Zamfirove, Pop Ćire i pop Spire, kao i drugih dela svima poznatih, nije voleo čuveni broj trinaest.
Andra Gavrilović nam predstavlja i Bogoboja Atanackovića, koji se smatra osnivačem romantičarske pripovetke u srpskoj književnosti, a čiji je roman Dva idola Portalibris reizdao u okviru edicije Otrgnuto od zaborava, kao nestašnog momka koji je đakom postao pisac. Tome je doprinelo da Atanacković, još u svojim školskim danima, bude donžuanovske prirode i da, zahvaljujući ljubavi prema jednoj devojci, otvori sebi put u pisanju.
Ništa manje nisu intrigantne anegdote koje pronašao Andra Gavrilović o Simu Milutinoviću Sarajliji. Jedno vreme je ovaj pesnik imao kancelarijski posao i bio sekretar Jovanu Popoviću Steriji u Ministarstvu prosvete, ali iako visoka i ozbiljna funkcija, Milutinović nije bio u potpunosti predan svom poslu, te je bilo dana kada se nije pojavljivao. Dogodovština je Sarajlija imao napretek, a ovde ćete pročitati i razlog zbog kog je bio isključen iz Karlovačke gimnazije.
Sedamdeset anegdota iz života srpskih književnika Andre Gavrilovića obimom je nevelika knjiga, ali svojom sadržinom sigurno da je i te kako bogata. Brojni kurioziteti o slavnim ličnostima iz srpske književnosti zastupljeni su u njoj, te je ona pre svega vredno delo, a onda i posebno, jer otkriva mnogo toga i čitaocu neće dozvoliti da je ostavi dok ne pročita i okrene i poslednju stranicu.
Podsećamo vas da se u okviru edicije Otrgnuto od zaborava nalaze i druga zanimljiva dela, kao što su Čiča Ilijine životinjke Čiča Ilije Stanojevića, Knez Miloš u pričama Milana Đ. Milićevića, Neznani i zaboravljeni Milutina Jovanovića, Dunavska ulica Dragutina Ilića Jeja. Svi naslovi dostupni su na sajtu Portalibrisa i moguća je onlajn kupovina knjiga.
Sva dela Andre Gavrilovića pogledajte OVDE.