Premda se književnim radom bavio i ranije, sve svoje pripovetke Stjepan Mitrov Ljubiša napisao je za poslednjih deset godina života, u periodu od 1868. do 1878. Već prvom pripovetkom, Šćepan Mali, svrstao se među vrsne pripovedače srpske književnosti.
U delima Stjepana Mitrova Ljubiše zahvaćen je dug i buran period prošlosti plemena u Crnoj Gori od 15. do početka 19. veka. Nakon propasti zetske države brdska i primorska crnogorska plemena našla su se na poprištu sukobljenih interesa Mletačke republike s jedne i Osmanskog carstva s druge strane.
Svoj književni program Ljubiša je izneo već u predgovoru svoje prve zbirke pripovedaka. Pišući svoja dela, rukovodio se željom da sačuva „nekoliko znamenitih događaja svoje otadžbine” i da se uzgred opišu „način življenja, razgovori, pa najzad i vrline i poroci njegovih zemljaka”, ali i da se to preda narednim generacijama, onako kako je „čuo i upamtio od starijih ljudi” jer se „svagdan te stvari preobražuju i ginu, što je god širi doticaj sa svetom i poplavica tuđinstva”.
Otuda su pripovetke Stjepana Mitrova Ljubiše pisane čistim narodnim jezikom. Ljubiša je, kao istinski književni majstor, anegdote koje je čuo među sunarodnicima pretočio u književna dela, stvarajući autentičnu srpsku pripovetku koja će postati uzor potonjim generacijama pisaca. Gajio je veliku ljubav prema svojim sunarodnicima, njegovim običajima i narodnom govoru. Nastojao je da ovekoveči borbenost i duh naroda, kao i njegovu borbu za opstanak u turobnim vremenima.
U pripovetkama Stjepana Mitrova Ljubiše stapaju se realizam i epska legenda. One su često inspirisane istorijskim događajima, ali su protkane narodnim predanjima i obogaćene piščevom uobraziljom. To se naročito primećuje u pripovetkama kao što su Kanjoš Macedonović i Skočidjevojka. Prizori i likovi tih novela ocrtani su slikovito u svakoj rečenici, otkrivajući interesantnu istoriju zavičaja. Ljubiša kazuje događaje živo, onako kako su se zbili, baš kao što bi to učinio vešti govornik i pripovedač iz naroda. Njegove rečenice su proste, jezgrovite, ali sa bogatom metaforikom.
Jovan Skerlić je jednom prilikom zapisao da je, u doba kada su se pisci cenili po neposrednom znanju narodnog jezika i unošenju folklornog elementa, Ljubiša bio vrlo cenjen, te su ga često nazivali Njegošem u prozi. Njegoš je u poeziji prikazivao narodnu istoriju i običaje, a Ljubiša je to isto činio u prozi.
Vrednost Ljubišinih pripovedaka cenjena je za njegovog života, a lako se uočava i danas, zato izdavačka kuća Portalibris s ponosom predstavlja knjigu Kanjoš Macedonović i druge pripovetke kao prvo delo Stjepana Mitrova Ljubiše objavljeno u okviru edicije Otrgnuto od zaborava.
Podsećamo da su u okviru edicije Otrgnuto od zaborava reizdate druge manje poznate zbirke pripovedaka srpskih pisaca kao što su: Simo Matavulj (Iz raznijeh krajeva, Iz beogradskog života, Đukan Skakavac i druge pripovetke), Branislav Nušić (Pripovetke jednog kaplara), Bora Stanković (Stojanke bela Vranjanke i druge pripovetke, Stari dani), Stojan Živadinović (Ispod Ozrena) i mnoge druge.
Knjigu Kanjoš Macedonović i druge pripovetke možete kupiti OVDE, a sva dela Stjepana Mitrova Ljubiše pogledajte OVDE.