Srce nema mira
Srce nema mira je roman Helene Maliržove koji pripada periodu socijalne literature, prikazujući vreme balkanskih ratova iz perspektive običnog naroda. Međutim, češka književnica ne stavlja sasvim slučajno kao glavne likove u romanu dve mlade žene – Francuskinju i Čehinju – Rene Fernand i Miladu Zahoržovu, koje su sticajem različitih životnih okolnosti došle u Srbiju, u potpuno drugačiju kulturu od one na koju su navikle i u kojoj su odrasle.
Rene iz Pariza dolazi u Srbiju u potrazi za svojim verenikom srpske nacionalnosti, dok je Milada iz svog rodnog zlatnog Praga došla kao medicinska sestra koja će volontirati u bolnici Kola srpskih sestara. Upravo tu, u bolnici, ukrštaju se životni putevi dveju strankinja. Helena Maliržova u romanu Srce nema mira posebnu pažnju posvećuje opisu dolaska mlade snahe francuskog porekla u porodicu svoga verenika – sukob između mlade žene koja žudi za svojom nezavisnošću i slobodom, i, s druge strane, patrijarhalne sredine ugledne beogradske porodice.
S druge strane, Čehinja je predstavljena kao pitoma patrijarhalna ženica, koja je kao dete ostala bez roditelja, vaspitavana od rođaka, kojima je samo teret bila. Bekstvo iz Praga za nju predstavlja bekstvo od ružne prošlosti i od svega što ju je u životu povredilo. Strankinje postaju prijateljice, a slučajnost njihovog susreta i poznanstva pokrenuće lavinu odgovora na pitanja za koja su obe godinama bile uskraćene. Helena Maliržova je u svom romanu Srce nema mira, sa istorijskom i ljubavnom tematikom, predstavila dve žene u borbi za svoju ličnost, svoju samostalnost i opiranje društvenim stegama i ograničenjima koja diktira sredina.
Pobeda
Drugi deo romana Helena Maliržova je naslovila sa Pobeda i on se neposredno nastavlja na prvi deo, Srce nema mira. Nakon Reneinog odlaska u Prag, Milada živi u iščekivanju ponovnog susreta sa mladim lekarom Ljubomirom Nikolićem, nesuđenim verenikom svoje sestre. Centar zbivanja je ljubavna priča čiji su nagoveštaji dati pri samom kraju prvog dela romana. Valja istaći da je jedan od istaknutih likova jedan od najboljih prijatelja Milade Zahoržove, koji je istovremeno neutešno zaljubljen u nju, u oba dela romana (Srce nema mira i Pobeda) samo pod drugačijim imenom i naš poznati mladi pesnik Milutin Bojić. Međutim, pored slika života običnih ljudi u to vreme, Helena Maliržova je u svom romanu Pobeda dosta emotivno i snažno prikazala sliku zemlje nakon završetka ratova, sliku majki koje žale za izgubljenim sinovima, žena za muževima, braćom, zahvaljujući kojima je otadžbina odbranjena i oslobođena, ali koji im se više nikada neće vratiti. No, baš kao kod velikih svetskih pisaca, i Helena Maliržova život predstavlja kao jedno neprestano obnavljanje: svaka smrt je jedno novo rođenje, život je ciklus koji se neprekidno obnavlja – smrt jednog čoveka predstavlja rođenje drugog, kao što i kraj jedne ljubavi predstavlja početak nove.
Knjigu Srce nema mira i Pobeda pogledajte OVDE.