Skip to content Skip to sidebar Skip to footer
Ćir | Lat

Veljko Milićević i njegovo „Bespuće“

Veljko Milićević je srpski književnik, publicista i prevodilac. Prve literarne radove objavljuje već 1986. godine i kao đak pokreće učeničke listove, piše pesme i priče. Kao gimnazijalac sarađuje sa časopisima Spomenak, Golub, Mlada Hrvatska. Njegova prva u celini objavljena pripovetka je Nova krv, koja je izlazila u sarajevskom časopisu Nada 1903. godine u pet nastavaka. Iste godine mostarski list Mala biblioteka objavljuje njegov prevod pripovetke Orla Gi de Mopasana, priređen Milićevićevim predgovorom.

Pravu afirmaciju stiče kao najmlađi saradnik Srpskog književnog glasnika uz veliku podršku Bogdana Popovića i Jovana Skerlića. U ovom časopisu 1904. godine objavljuje pripovetku Mrtvi život.

Pisao je pripovetke (Nova krv, Mrtvi život, Vihor, Mlake duše, Ljubav Marka Đurića) romane (Bespuće i Opsene), eseje i prevodio sa engleskog (Dikensove romane, memoarsku prozu Arčibalda Rajsa, ali i eseje T. B. Mekolija) i francuskog jezika (prozu Stendala i Mopasana), kao i sa srpskog na češki i slovenački jezik.
U njegovim pripovetkama primetno je pomeranje od realističkih tema i njihove obrade ka modernim, pa se pripovetke mogu označiti kao ljubavne, ali u ljubavi preovladava telesna strast; napušta se tradicionalna karakterizacija junaka, nema širokih i detaljnih opisivanja sveta i društvene sredine, sve je svedeno na junakov unutrašnji emotivni život. Milićevićev najveći umetnički domet ogleda se u dubini analize psiholoških stanja i emotivnih lomova junaka.

Bespuće Veljka Milićevića

Veljko Milićević, zajedno sa Milutinom Uskokovićem, označava početak srpske moderne proze. Njegovim romanom Bespuće započinje u srpskoj književnoj istoriji tradicija kratkog lirskog romana, koju će kasnije negovati i Crnjanski, Rastko Petrović, Andrić, Dragoslav Mihajlović.

Ovo delo je u nastavcima izlazilo od januara do juna 1906. godine u Srpskom književnom glasniku. Kao zasebnu knjigu, pisac je Bespuće objavio 1912. godine, gde je dodao još jedno poglavlje, ispovest Čehinje Irene. Tek odskora, gotovo čitav vek od nastanka ovog dela, domaća književna kritika uviđa značaj ovog autora i ozbiljno se bavi proučavanjem Bespuća, te se značajni doprinosi tumačenju i razumevanju celokupnog njegovog dela tek mogu očekivati. Bilo nam je potrebno iskustvo čitavog XX veka da u Gavri Đakoviću prepoznamo prvog modernog junaka srpske, ali i evropske književnosti.

Otuđeni junak Veljka Milićevića je moderni književni lik koji, za razliku od romantičarskih i realističkih, ne uspeva da od gradske sredine pobegne u prirodu, ne uspeva da pronađe jednostavne radosti života i seosku idilu. Svojom raskorenjenošću i potpunim otuđenjem od samog sebe, Gavra Đaković postaje antijunak čime se svrstava uz likove koji će se pojaviti kasnije u delima Džojsa, Virdžinije Vulf, Kafke i Kamija.

Milićevićevo razumevanje književnosti i njenih tokova, odnosno tendencija da se umesto društvene stvarnosti junaka problematizuje psihološki lik, estetska i unturašnja stvarnost ličnosti, vidi se i u njegovoj kritici Sjenkjevičevih istorijskih romana u trenutku velike popularnosti ovog nobelovca.

Ostavite vaš komentar

0
    0
    Vaša korpa
    Vaša korpa je praznaVratite se u prodavnicu