Mihailo Petrović Alas je 1932. godine sa grupom međunarodnih istraživača, naučnika i pomoraca učestvovao u ekspediciji koja je vodila od Evrope preko Atlantskog okeana do Malih Antila. O ovom putovanju ostavio je veoma interesantan putopis U carstvu gusara, o kom sam autor u predgovoru kaže:
Da je to bilo kakvo putovanje dobro poznatim putem, ili običan turistički izlet kakve organiziraju i po programu izvode putnička preduzeća, a pri kojima samo treba platiti pa ići za vođom i gledati na stvari njegovim očima, odista ne bi ga vredelo ovde opisivati.
Imajući u vidu upravo ovakav stav Mihaila Petrovića Alasa, U carstvu gusara otvara se pred nama kao opis putovanja van uobičajenih turističkih i trgovačkih pomorskih ruta po dalekim, teško pristupačnim krajevima Sargaškog mora, Bermuda, Bahama i Malih Antila. I danas, kada su tajne zabačenih ostrva Atlantskog okeana dobro poznate i istražene, i kada je relativno lako stići do ovog egzotičnog tropskog arhipelaga i iskusiti sve njegove lepote, ovaj putopis i dalje pleni svojim opisima, zapažanjima i – temom, jer je ovo delo prvenstveno priča o gusarima.
Ovu neobičnu ekspediciju put je vodio od francuske luke Šerbur na zapad preko Atlantika i neobičnog Sargaškog mora, jedinog mora na svetu koje nema svoju obalsku liniju, do Bermuda, Bahama, u samo srce Kariba, do Haitija i čuvenog piratskog gnezda ostrva Tortuge. Povratak je vodio preko Malih Antila na istok sve do Kanarskih ostrva i čuvene Madere ka svojoj polazišnoj luci.
Delo krase opisi veličanstvene tropske prirode, morske i ostrvske flore i faune, vrlo egzotični i za današnje čitaoce, a kamoli za domaću publiku tridesetih godina prošlog veka. Uobičajena predstava o Karibima kao sanjanom raju na zemlji u putopisu U carstvu gusara otkriva i svoje smrtonosno naličje. Posebno su zanimljive anegdote o susretima sa izuzetno opasnim fenomenima ovih ostrva, poput u našoj književnosti verovatno prvog svedočanstva o drvetu smrti, toliko otrovnog ploda da se u njegovoj blizini ne sme ni stajati, do raznovrsnih otrovnih zmija, koje su stalni gosti svih kuća, kreveta, kupatila, torbi, sanduka i čizama.
Ipak, centralni deo putopisa U carstvu gusara posvećen je istoriji nastanka i širenja gusarstva, avanturama, opasnostima i neizbežnom kodeksu gusarskog života, te legendarnoj Tortugi, kao pozornici najvećih pustolovina, strašilu za čitave države, neprilaznom pribežištu za šaku odvažnih avanturista, koji će za više od dva veka gospodariti Atlantskim okeanom.
Mihailo Petrović Alas posvećuje veliku pažnju fascinantnoj istoriji gusarstva i piratstva. Naime, gusari su tokom sukoba velikih kolonizatorskih sila, Francuske, Engleske, Španije i Portugala, koje su se borile za prevlast na Karipskom moru, služili kao svojevrsne vojne jedinice, koje su imale zadatak da napadaju i pljačkaju neprijateljske ratne i trgovačke brodove. Gusarski brodovi dobijali su za ovo posebne dozvole svojih vlada, pa su učešće u ovim veoma lukrativnim „podvizima” uzimale i velike prekomorske kompanije, poput „Kompanije Zapadne Indije”. Sa druge strane, ozloglašeni pirati bili su samo oportuni razbojnici koji su pljačkali sve bez razlike; ovi odmetnici od vlasti nisu smeli da pristanu ni u jednu luku, te su čitave mesece i godine provodili na moru. Jedino njihovo pravo utočište na Karibima bilo je čuveno Ostrvo kornjača, Tortuga.
Mihailo Petrović Alas ne propušta da ispriča čuvene priče o znamenitim i ozloglašenim gusarima i piratima, dajući nam njihove sudbine prepune avantura, sukoba, podmuklih izdaja i vešala, ali i hrabrosti, viteških podviga i bezgraničnog lukavstva.
Putopis U carstvu gusara Mihaila Petrovića Alasa mogao bi poslužiti i kao naučna osnova za bolje razumevanje tipičnih likova pirata i gusara u vrlo plodnom književnom žanru avanturističkih i piratskih romana, ali i popularnih filmova koji su sastavni deo odrastanja brojnih generacija.
Podsećamo da su u okviru edicije izdavačke kuće Potralibris reizdati i drugi manje poznati putopisi autora kao što su: Jelena J. Dimitrijević (Pisma iz Soluna, Sedam mora i tri okeana, Pisma iz Niša, Novi svet ili u Americi godinu dana), Dragomir Brzak (Sa Avale na Bosfor), Milan Jovanović Morski (Tamo-amo po Istoku, Gore-dole po Napulju), Ljubomir Nenadović (O Crnogorcima, Pisma iz Italije, Pisma iz Nemačke) i mnogi drugi.
Svi naslovi dostupni su na sajtu Portalibrisa i moguća je online kupovina knjiga.
Sva dela Mihaila Petrovića Alasa možete pogledati OVDE.