Skip to content Skip to sidebar Skip to footer
Ćir | Lat

Da li znate ko je Niko Bartulović

Niko Bartulović (1890–1943/1945) bio je jugoslovenski književnik, publicista, pozorišni reditelj i prevodilac. Rođen je u Starom Gradu na Hvaru 23. decembra 1890. godine. Osnovnu školu završio je u rodnom mestu, a Realnu gimnaziju u Splitu. Studirao je slavistiku na Filozofskom fakultetu u Pragu i Gracu. Posle završenih studija radio je kao nastavnik u gimnaziji u Kotoru, odakle je otpušten zbog svojih političkih stavova o južnoslovenskom pitanju. Kao jedan od vođa nacionalističke jugoslovenske omladine, čija je politička ideja bila ujedinjenje svih Južnih Slovena u jednu državu, Niko Bartulović je uređivao list Sloboda od 1913. godine, jedini dalmatinski list koji se otvoreno borio protiv austrougarske okupacije i njihovih ideja. Interesantno je da je to jedini list iz Dalmacije koji nije štampao posmrtna slova Francu Ferdinandu.

Osuđen je kao veleizdajnik u velikom procesu koji se odigrao u julu 1914. godine, i svoju zatvorsku kaznu služio u Šibeniku, Mariboru, Gradačcu, Gracu i Karlau. Sa Ivom Andrićem delio je ćeliju u Mariboru, a napisao je prvi predgovor prvoj knjizi koju je Andrić ikada objavio (Ex Ponto, 1918).

Najznačajniji njegov rad bio je na osnivanju i uređivanju glasovitog časopisa Književni jug, gde su mu najbliži saradnici bili Ivo Andrić, Vladimir Ćorović i Branko Mašić. Časopis je osnovan 1918. godine u Zagrebu i brzo je postao najvažnija projugoslovenska publikacija na ovim prostorima, i ključni časopis za razvoj jugoslovenske književnosti. Redakciji će se ubrzo pridružiti i Miloš Crnjanski, a u ovom časopisu objavljivani su prilozi najvažnijih srpskih, hrvatskih, slovenačkih književnika međuratnog perioda: Ujevića, Krleže, Isidore Sekulić, Antuna Baraca, Nazora, Sime Pandurovića, Ivana Cankara, Gustava Krkleca i drugih.

Tokom međuratnog perioda Niko Bartulović bio je vrlo angažovan kulturni poslenik. Bio je upravnik Narodnog pozorišta u Splitu, osnivač brojnih značajnih književnih časopisa (Javnost, Krug, Vidici), urednik Srpskog književnog glasnika i član Srpskog PEN centra.

Po izbijanju Drugog svetskog rata pokušao je da napusti Hrvatsku, ali u tome nije uspeo i posvetio se radu u odboru za pomoć izbeglicama iz Nezavisne Države Hrvatske. Tokom rata je održavao kontakte sa Dragišom Vasićem, potpredsednikom srpskog kulturnog kluba, čovekom koji se, iako levičar, među prvima pridružio antifašističkom pokretu Dragoljuba Draže Mihailovića.

Zanimljivo je da se izvori ne slažu po pitanju smrti Nika Bartulovića. Mogu se pronaći protivrečni podaci: u Prosvetinoj Enciklopediji (1986) može se pročitati da je Bartulović stradao u redovima četnika tokom 1943. godine, dok zvanična stranica Vikipedije objavljuje da su ga komunističke vlasti pogubile, bez suđenja, u januaru 1945. godine, nakon oslobođenja Splita od italijanske okupacije.

Po istom ideološko-političkom ključu, izvori se ne slažu ni u oceni književnog značaja Nika Bartulovića i umetničke vrednosti njegovih dela.

Ostavio je iza sebe roman Na prelomu, novele Ivanjski krijesovi, Ljudi na ostrvu, Moj prijatelj Tomislav Malvasija i druge, kao i drame Kuga i Bijedna Mara. Najznačajnija dela objavljena su u Beogradu, kod uglednih izdavača poput Srpske književne zadruge i knjižarnice Gece Kona.

Sva dela Nika Bartulovića možete videti OVDE.

Ostavite vaš komentar

0
    0
    Vaša korpa
    Vaša korpa je praznaVratite se u prodavnicu